Από Αγορά Μοδιάνο… Αγορά Mall

Υπάρχουν κάποια πράγματα που δεν επιδέχονται (δεν θα έπρεπε να επιδέχονται) αγοραπωλησίας, κερδοφορίας, αγοραίας διαχείρισης. Ως τέτοια λογίζονται οι πρώτιστες, οι βασικές ανάγκες του ανθρώπου, το νερό, ο αέρας, το φως, η φύση, η τροφή, η μόρφωση. Αλλά όχι μόνο αυτά… Δεν επιδέχονται αγοραπωλησίας οι μνήμες και τα στοιχεία που η συγκροτούν. Τέτοια είναι τα υλικά τεκμήρια της ιστορίας που πλαισιώνουν το ιστορικό και κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε. Ως τέτοια όμως λογίζονται και οι χώροι εκείνοι που συνδέθηκαν βιωματικά με τη ζωή των ανθρώπων, που έγιναν αφήγηση των μεγαλύτερων στους νεότερους, που «είδαν» και «άκουσαν» ανθρώπινες ιστορίες, που οι τοίχοι τους φέρουν μυρωδιές, ήχους, φωνές. Σε αυτούς τους χώρους η συλλογική μνήμη δημιουργείται μαζί με τις χιλιάδες διαφορετικές προσωπικές μνήμες και ακριβώς αυτό είναι που τους κάνει ζωντανούς, ενεργούς ακόμα και μέσα στην παρακμή τους, απαραίτητους και αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας.

Όλα τα παραπάνω όμως θα ίσχυαν σε μια κοινωνία που δεν θα ήταν εκμεταλλευτική, που θα σεβόταν τον Άνθρωπο και δεν θα μετρούσε τις ανάγκες του ανάλογα με τις αδηφάγες ορέξεις των «αγορών», τα ανεβοκατεβάσματα των μετοχών στα χρηματιστήρια, τη χασούρα του κάθε λογής ιδιώτη, που αναζητά τρόπο να διασφαλίζει και να αυγατίσει τα κέρδη του.
Η Αγορά Μοδιάνο της Θεσσαλονίκης, η οποία ξεπουλήθηκε από το ΤΑΙΠΕΔ, ανήκει σε αυτούς τους χώρους – τοπόσημα που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν ακολουθώντας την ιστορία της πόλης, γράφοντας και η ίδια τις δικές της σελίδες μέσα σε αυτή την ιστορία. Σελίδες συλλογικές και προσωπικές ή τόσες πολλές προσωπικές που έγιναν συλλογικές ή τόσο συλλογικές που τελικά αφορούσαν και τον καθένα προσωπικά.
Αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά οδήγησαν κάποτε την πολιτεία να τη χαρακτηρίσει μνημείο, άρα να προστατεύεται από τον Αρχαιολογικό Νόμο. Αλλά και τι μ’ αυτό; Δικοί τους οι νόμοι, τους φτιάχνουν, τους «ξε-φτιάχνουν». Εφ’ όσον είναι μνημείο είναι και «κελεπούρι» για τους «επενδυτές», οι οποίοι θα δώσουν και θα σώσουν… τα κέρδη τους.

Η φυσιογνωμία του κτηρίου τα τελευταία χρόνια έχει αλλοιωθεί αρκετά λόγω αυθαίρετων επεμβάσεων και προσθηκών, οι παλιές εμπορικές χρήσεις μετατράπηκαν σε χρήσεις εστίασης και ψυχαγωγίας και πολλά καταστήματα εντός της στοάς εγκαταλείφθηκαν. Η μέθοδος όμως είναι δοκιμασμένη και με εγγυημένο αποτέλεσμα. Αφού πρώτα το κράτος εγκαταλείπει την περιουσία του και την οδηγεί σε πλήρη απαξίωση, μετά την ξεπουλάει για να τη «σώσει» και τελευταία για να «σώσει» και τη χώρα, δηλαδή τους αετονύχηδες των «αγορών».
Βέβαια, θα πει κάποιος ότι ο αγοραστής (η πολυεθνική One Outlet) στην οποία μέτοχοι είναι η Notoscom, ο όμιλος Φάις και αραβικά κεφάλαια) θα διατηρήσει τις αρχικές χρήσεις, δηλαδή εκείνες της Αγοράς . Άλλωστε, τυπικά τουλάχιστον, υποχρεούται να το κάνει από την κήρυξη του μνημείου, σύμφωνα με την οποία είναι διατηρητέες και οι χρήσεις. Αλλά θα τα φέρει όλα στα μέτρα του, αφυδατωμένα, ξέπνοα. Γυαλιστερά, μοντέρνα, εναλλακτικά. Ο πάγκος του μπακάλη θα γίνει ένας ιλουστρασιόν ρόλος, άλλοθι μιας κούφιας μεταμοντέρνας επιστροφής στην παράδοση, πανάκριβης και ελιτίστικης, αν δεν εξαφανιστούν ολοκληρωτικά αυτά τα καταστήματα για να φιγουράρουν οι «φίρμες» των Mall.
Να θυμίσουμε ότι στις λίστες του ΤΑΙΠΕΔ φιγουράρει προς ξεπούλημα και ο Λυκαβηττός! (δες http://www.imerodromos.gr/pwleitai-lykavhttos/)

Για την ιστορία

Η Αγορά Μοδιάνο (Κεντρική Αγορά Τροφίμων ήταν η αρχική της ονομασία), χτισμένη στην καρδιά του εμπορικού κέντρου της, εγκαινιάστηκε στις 23 Μαρτίου 1925. Χωροθετήθηκε πάνω στις στάχτες τις εβραϊκής συνοικίας Kadi, στην περιοχή όπου σύμφωνα με το σχέδιο Εμπράρ θα κατασκευάζονταν το εμπορικό κέντρο και τα Bazaars της πόλης. Δημιουργός της είναι ο αρχιτέκτονας και μηχανικός Ελί Μοδιάνο, γόνος μιας από τις πλουσιότερες εβραϊκές οικογένειες της εποχής ο οποίος υπογράφει και άλλο σημαντικά κτήρια της Θεσσαλονίκης, όπως το Τελωνείο και το σημερινό Λαογραφικό Μουσείο.

Το κτήριο ακολουθεί την τυπολογία της κλειστής αγοράς – στοάς λιανικού εμπορίου ευρωπαϊκού τύπου του 19ου αιώνα και έχει ταυτιστεί με την λειτουργία και τη ζωή του εμπορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης.