Η «Αΐντα» είναι η πρώτη όπερα του Τζουζέπε Βέρντι (1813-1901) με εντελώς πρωτότυπο θέμα και περιεχόμενο, που δε βασίζεται σε προϋπάρχον λιμπρέτο, λογοτεχνικό ή θεατρικό έργο. Το σενάριό της ήταν σύλληψη του Γάλλου αρχαιολόγου Ογκίστ Μαριέτ (Auguste Mariette), πιθανόν εμπνευσμένο από αρχαίο αιγυπτιακό μύθο, και προτάθηκε στον Βέρντι στις αρχές του 1870 από τον Καμίλ ντι Λοκλ (Camille du Locle). Ο Αντόνιο Γκιζλαντσόνι (Antonio Ghislanzoni) ανέλαβε να μεταφράσει το κείμενο και να γράψει το λιμπρέτο στα ιταλικά, σε συνεργασία με τον ίδιο τον συνθέτη.
Η «Αΐντα» ανήκει στην κατηγορία της μεγαλοπρεπούς όπερας (grand opera), με τέσσερις πράξεις και επτά σκηνές, πολυμερή χορωδία και μεγάλο αριθμό κύριων ρόλων, και συνιστά ορόσημο στην ιστορία της ιταλικής μουσικής.
Στο Κάιρο η πρώτη παρουσίαση
Ο Χεδίφης (αντιβασιλέας) της Αιγύπτου, Ισμαήλ Ιμπν Ιμπραήμ Πασάς, είχε θέσει ως στόχο να παρουσιάσει, κατά την αποπεράτωση της Όπερας του Καΐρου (1869), μεγαλοπρεπές λυρικό έργο στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα, στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για την ολοκλήρωση της Διώρυγας του Σουέζ.
Ο Βέρντι είχε αρχικώς αρνηθεί να συνθέσει για τα εγκαίνια της νέας όπερας. Ωστόσο, γοητευμένος από το σενάριο του Ογκίστ Μαριέτ, συμφώνησε τελικώς να προχωρήσει στη σύνθεση της «Αΐντα», η οποία προοριζόταν να παρουσιαστεί για πρώτη φορά στο Κάιρο. Αν και προγραμματισμένη να γίνει τον Ιανουάριο του 1871, η πρεμιέρα αναβλήθηκε, λόγω του Γαλλοπρωσικού Πολέμου, και τελικώς παρουσιάστηκε στις 24 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους με μεγάλη επιτυχία. Αμέσως μετά το Κάιρο, η «Αΐντα» παρουσιάστηκε στη Σκάλα του Μιλάνου (Φεβρουάριος 1872) και ακολούθως έγινε πασίγνωστη στην Ευρώπη.
Διάσημο ερωτικό τρίγωνο
Στη διαχρονική δημοτικότητα της «Αΐντα» έχουν συνεισφέρει, εκτός των άλλων, οι ιστορικές και γεωγραφικές συντεταγμένες της υπόθεσης. Η δράση εκτυλίσσεται στη φαραωνική Αίγυπτο σε μυθική εποχή, με την οποία το κοινό του 20ού αιώνα εξοικειώθηκε μέσω των εικόνων που προσέδωσαν στην όπερα οι γοητευτικές ταινίες του Χόλιγουντ.
Ωστόσο, αυτή είναι η μία όψη της υπόθεσης, καθώς στο επίκεντρο της όπερας αναπτύσσεται ένα διάσημο ερωτικό τρίγωνο: η Αΐντα, πριγκίπισσα της Αιθιοπίας και αιχμάλωτη στην αυλή των Φαραώ, είναι ερωτευμένη με τον Αιγύπτιο στρατηγό Ρανταμές, ο οποίος ανταποδίδει τα αισθήματά της δυσαρεστώντας την Αμνέριδα, κόρη του βασιλιά των Φαραώ, η οποία είναι επίσης ερωτευμένη μαζί του.
Τον πυρήνα του έργου καταλαμβάνει η Αΐντα, παγιδευμένη ανάμεσα στα συναισθήματά της για τον άντρα που αγαπά και στο καθήκον απέναντι στον πατέρα και την πατρίδα της. Η δημόσια όψη και το ιδιωτικό συναίσθημα βρίσκονται σε συνεχή διάλογο στην «Αΐντα» και ορίζουν την αισθητική του έργου, που κινείται από την πιο χαμηλόφωνη εξομολόγηση έως την πιο λαμπρή διακήρυξη.
Η διάσημη όπερα θέτει ακόμη και σήμερα σε διαπραγμάτευση σημαντικά ζητήματα, κοινωνικά και υπαρξιακά, όπως είναι η διαπάλη νόμου και ελευθερίας, η σύγκρουση ανάμεσα στις επιταγές του συνόλου και τις ανάγκες του ατόμου, η εξουσία, η τιμή, η αγάπη και η αλήθεια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου